EXFAC03-AAS Skoleeksamen V?r 2010

Torsdag 20. mai 2010 (4 timar)

Det er forventa ? bruke omtrent 2 timar p? kvar av hovuddelane.

DEL I: KULTURDELEN

Svar p? ein av dei to oppg?vene:

1. Gode kulturrelativistar vil peka p? ?det kulturelle omlandet? n?r dei skal forklara korrupsjon i Afrika eller sl?rbruk bland muslimar. Betyr det at afrikanarane ikkje er korrupte? Eller at praksisen med sl?r ikkje er undertrykkande? Dr?ft med utgangspunkt i omgrep som universalisme, kulturrelativisme, idear om ?det m?rke Afrika? og ?det kvinneundertrykkande islam?.

2. Bruk debatten omkring karikaturtekningane av Muhammed for ? vise og forklare omgrep som ?konstruksjon av dei andre?, kulturrelativisme, orientalisme og ny-orientalisme.

DEL II: SPR?K OG SPR?KVITSKAP

Svar p? alle oppg?vene i denne delen:

1. Norsk gj?r skilnad p? t-lyden i sta og t-lyden i ta; den f?rste er uaspirert og blir uttala [t], den andre er aspirert og blir uttala [t^h]. Kinesisk har den same uttaleskilnaden mellom uaspirert [t] i [ta] (som bl.a. kan bety ¡¯sitje p? med¡¯) og aspirert [t^h] i [t^ha] (som bl.a. kan bety ¡¯han/ho/det¡¯).

a) Korfor regnar vi at [t] og [t^h] i norsk er variantar (allofon) av same fonem, mens dei i kinesisk h?yrer til ulike fonem?

b) Bruk tilsvarande kriterium for ? dr?fta om kj-lyden i kj?re [??:r?] og skj-lyden i skj?re [??:r?] h?yrer til same eller ulike fonem.

2. Forklar omgrepa ¡¯substantiv¡¯ (noun), ¡¯subjekt¡¯ (subject) og ¡¯agens¡¯ (agent), og pek ut kor desse tre finst (om i det heile) i f?lgjande setningar:

a) Vatnet kokte.

b) Eg kokte vatnet.

c) Vatnet vart kokt av meg.

3. Dr?ft kriteria for kva som utgjer skrift, og bruk desse til ? avgjere kva for av f?lgjande symbol som h?yrer til eit skriftsystem, og kva for symbol som ikkje gjer det:

a)

b) 3

c) ÈË (kinesisk for ¡¯menneske¡¯, uttales r¨¦n)

d) M

e) $

4. Kva inneber det at to spr?k h?yrer til same spr?kbunt (language area), men ulike spr?kfamiliar (language families)? Korleis p?visar ein spr?kslektskap?

5. Kva er skilnaden p? homonymi og polysemi? Dr?ft kva for nokre av f?lgjande ordpar som er d?me p? homonymi, og kva for nokre som er eksempel p? polysemi:

a) fot [p? menneskekroppen] ¨C fot [av eit fjell]

b) lo [fortid av ? le] ¨C lo [t?ydott]

c) hefte [lita bok med mjuke permar] ¨C hefte [? bry]

d) skugge [p? bakken] ¨C skugge [p? hua]

6. Dr?ft ulike forklaringar p? spr?klege universalia.