#1: Studiobes?k Anderssen & Voll

I eit lite rom p? Nedre Foss G?rd rett ved Mathallen sit vi klynga og f?lgjer med p? Torbj?rn Anderssen av designfirmaet Anderssen & Voll vise fram og fortelje om einskilde produkt. Om tankane bak og prosessen som f?rte til dei. Det seier seg sj?lv at det er interessant ? h?yre p?. Ikkje berre fordi Anderssen & Voll er eit firma som sidan sin start i 2009 har utmerka seg innan norsk og nordisk m?beldesign, men ogs? p? grunn av dei mangfaldige tankane kring design som fagfelt og industri Anderssen gjer undervegs i diskursen. Anderssen, som vart uteksaminert fr? Kunst- og designh?gskulen i Bergen i 2002 har ved sida av Norway Says prosjektet fr? tidleg 2000-talet og etableringa av A&V ogs? tidvis fungert som professor emeritus hj? Kunst- og designh?gskulen i Bergen. Det er dette eg kanskje bit meg mest merke til, denne diskursen kring det fagkritiske og mangelen derav i norsk designkultur. Eller, kanskje mest av alt, Anderssens entusiastiske etterlysning av ein konstruktiv fagdiskusjon kring den norske desingindustrien.

Medan han viser fram lysestaken Ildhane, eit interessant og estetisk vakkert objekt, og fortel om lysestakens tilblivelse. Dens prosess fr? konsept til produksjon og ferdig produkt. Om stakens funksjon, b?de estetisk og tingleg, kjem Anderssen ogs? inn p? temaer om marknadsf?ring og produkt satt i samanheng med forbrukarane. Lysestaken, som held sin tyngde i jarn verkar simplistisk samsatt ved fyrste augekast, men ved n?rmare observasjon avsl?rer kurven seg for ? vere b?de kalkulerte og bevisst, s? vel som organisk og naturleg. Det sl?r meg medan eg held den at lysestaken i seg sj?lv framst?r som ein slags eksemplifisering av designfilosofien hj? A&V, s? vel som for den faglege debatten Anderssen s?ker. Filosofien til A&V er at produkta skal halde p? eit visst rustisk preg som t?ler avvik i produksjon og er av t?leleg materiale. Dette er produkt som skal vare lenge. Objektets funksjonalitet skal synleggjerast og ikkje pyntast over. Noko som kjem godt til syne i Ildhane, der lysestakens funksjon ogs? avsl?rer objektets kunstnariske uttrykk og vise versa. Ein dualistisk tankegong som kanskje ellers forsvinner litt i norsk samtidsdesign.

Det er mykje snakk om det organiske og naturlege innan norsk design. Det skal vere "norskt", fortel Anderssen. Problem oppst?r, i f?lge han, med tanke p? at vi ikkje eigentleg har ein sterk nasjonalt samla designindustri. D? er designindustrien i Danmark og Finland mykje meir typisk nordisk og mykje meir "organisk". Norsk designindustri har generelt, i f?lge Anderssen, mykje ? l?re fr? den danske og finske industrien. Eit utsagn som spelar rett inn i den lange debatten om kor vidt norsk design klarar ? halde m?l p? den internasjonale marknaden. Det handlar i stor grad om ein heilt ulik forretningskultur og merkevareforst?else som vi i Noreg end? held p? ? utvikle og l?re. Han viser til korleis nyutdanna designerar i til d?mes Danmark har ein st?rre kultur av ? starte eigne prosjekter og firmaer der norske ferdigutdanna designerar m?ter til stadigheiter eit problem n?r dei etter endt utdanning skal ut i arbeidslivet. - I Danmark har dei ein bedre forst?else av forretningskulturen og ? etablere ein forretningsplan, medan i Noreg sit vi end? med eit slags "h?na eller egget" dilemma. Skal vi bruke pengar for ? tjene pengar eller m? vi tjene pengar for ? kunne bruke dei?

Der er ein viss avstand i designutdanninga mellom praksis og teori, hevdar Anderssen. Han har fleire gongar stilt som sensor p? eksamensutstillingar for blant anna Kunsth?gskulen i Oslo og er med tida blitt kritisk til osloskulane. Han viser til eksamensprosjekt som verken engasjerar studentane eller sensor. Det skal, i f?lge Anderssen, tilsynelatande ofte vere eit hovudfokus p? det s?re, og det blir til tider kanskje for s?rt.

Noko som bringer oss tilbake til Ildhane. Ein lysestake som b?rer tydleg preg av sin produksjonsprosess og sin funksjon, men samstundes ogs? har sitt s?reigne kunsteriske uttrykk. Dens funksjon som lysestake blir ufeilaktig kommunisert av dens form og viser eit tydleg preg av det personlege spr?ket til designarane. Staken i seg sj?lv blir nesten som eit symbol for debatten kring designerens personlege, kunstnariske uttrykk kombinert med kalkulerte merkevareforst?ing. S? er det viktig ? presisere at det er ikkje det s?re som s?rt som verkar ? vere utfordringa til designkulturen i Noreg, men moglegvis avkoplinga mellom tanken p? konsum og marknadsforst?ing. Design som kunstnarisk uttrykk er sj?lvsagt, det som for meg verkar ? vere eit av hovudpunkta til Anderssen er meir det presserande behovet for bevisstgjering av dei kommersielle aspekta ved design og den manglande fagdebatten kring dette.